Przejdź do zawartości

Wyścig Tatrzański

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Ripper w Bugatti na serpentynie Międzynarodowego Wyścigu Tatrzańskiego w 1928 roku
Na trasie Wyścigu Tatrzańskiego (samochód Tatra, nieustalony zawodnik i rok)

Wyścig Tatrzański – samochodowo-motocyklowy wyścig górski organizowany corocznie w sierpniu w latach 1927–1931 przez Krakowski Klub Automobilowy, na odcinku górskiej szosy Łysa PolanaMorskie Oko o długości 7,5 km. Pierwszy wyścig rozegrano 14 sierpnia 1927 roku. Od 1928 roku był rozgrywany jako wyścig międzynarodowy, a za najlepszy czas przyznawano przechodnią Wielką Nagrodę Tatr. II Międzynarodowy Wyścig Tatrzański odbył się w roku 1929, a III wyścig w sierpniu 1930 roku. IV i ostatni Międzynarodowy Wyścig Tatrzański odbył się w sierpniu 1931 roku.

Organizacja zawodów

[edytuj | edytuj kod]

Pomysłodawcą i organizatorem wyścigu górskiego w Tatrach był Krakowski Klub Automobilowy (K.K.A). Była to pierwsza tego rodzaju impreza w Polsce[1]. Zawody rozgrywano na fragmencie drogi Oswalda Balzera – szosy Zakopane – Morskie Oko, o długości 7,5 km, ze startem przy 21 km i metą przy 28,5 km od Zakopanego[2]. Start odbywał się na Łysej Polanie w okolicy mostu na Białce[3]. Przeciętne wzniesienie na trasie wynosiło 4,2%, a maksymalne 6%[3]. Wyścig był ze startu zatrzymanego, samochody i motocykle startowały pojedynczo w ustalonej kolejności[3]. W ramach przygotowań zbudowano trybuny na 500 osób przy mecie, aczkolwiek zapewniały one tylko obserwację ostatniego kilometra trasy[1][4]. Służba łączności podawała na trybuny informacje o przejeździe zawodników przez punkty kontrolne na starcie, końcu prostej za Łysą Polaną, przy Wodogrzmotach Mickiewicza i wzniesieniu 1205 około półtora kilometra przed metą[4]. Samochody, którymi przybywali widzowie, parkowano między metą a Morskim Okiem oraz na Łysej Polanie[5]. W pierwszym roku dopuszczono do startu samochody turystyczne, wyścigowe i motocykle (solo i z wózkami), podzielone na kategorie pod względem pojemności silnika[2].

Wyścig Tatrzański (1927)

[edytuj | edytuj kod]
Zwycięzca pierwszych zawodów w 1927 – Henryk Liefeldt w wyścigowym Austro-Daimlerze

Pierwszy wyścig rozegrano 14 sierpnia 1927 roku. Do przyznania było 8 nagród dla motocykli i 24 dla samochodów[4]. Warunki były utrudnione przez deszcz padający tego dnia, który powodował, że trasa była śliska[4]. Sklasyfikowano 11 motocykli i 19 samochodów, w tym tylko dwa wyścigowe[4]. Zawodnik Krauze rozbił swój samochód Rolland-Pilain na barierce, a pasażer Tadeusza Rudawskiego, startującego motocyklem Indian z wózkiem bocznym, wychylił się i wypadł na zakręcie, raniąc się w twarz, przez co nie ukończyli wyścigu[4]. Wśród sklasyfikowanych zawodników były dwie kobiety: Hanka Schielowa na Tatrze i Janina Wrońska na motocyklu BSA z wózkiem[4][6].

Najlepszy czas ogółem (6 min 48,6 s) uzyskał Henryk Liefeldt na wyścigowym samochodzie Austro-Daimler, zdobywając nagrody przechodnie Automobilklubu Polskiego za najlepszy czas dnia, Miasta Krakowa za najlepszy czas samochodu wyścigowego, oraz firmy Bosch za najlepszy czas dnia osiągnięty na świecach tej firmy[4]. Drugi wynik – i zarazem najlepszy dla samochodów turystycznych, uzyskał niemiecki zawodnik von Wentzel-Mosau na Mercedesie (7 min 2 s), zdobywając m.in. nagrodę przechodnią K.K.A. za najlepszy czas samochodu turystycznego[4]. Kolejne czasy osiągnęli: Stanisław Szwarcsztajn (Austro-Daimler, 7 min 40 s), Szwajcar Robert Vetterli (Bugatti, 7 min 44,4 s) i Jan Ripper (Lancia, 7 min 45,2 s) – wszyscy na samochodach turystycznych[4].

Zawody częściowo transmitowało Polskie Radio, co stanowiło pionierskie przedsięwzięcie polskiej radiofonii, aczkolwiek transmisja trwała jedynie w godzinach od 13.30 do 15.30, nie obejmując całych przedłużających się zawodów[1][7].

 Osobny artykuł: Wyścig Tatrzański 1927.
Zwycięzcy według podziału na pojemność silnika:[a]
Pojemność Kierowca Samochód Czas Średnia prędkość
Samochody turystyczne (C):
990 cm³ Kirszyn (a. Kirschner[1]) Fiat 509[1] 10 min 4,6 s 44,659 km/h
1000 cm³ Hanka Schielowa[6] Tatra 12 min 0,8 s 37,229 km/h
1500 cm³ Robert Vetterli (Szwajcaria) Bugatti 7 min 44,4 s 58,141 km/h
2500 cm³ Jan Ripper[8] Lancia 7 min 45,2 s 58,064 km/h
3000 cm³ Stanisław Szwarcsztajn[8] Austro-Daimler 7 min 40 s 58,769 km/h
3500 cm³ Zakrzeński Chrysler 8 min 24,8 s 58,064 km/h
7000 cm³ Ernst von Wentzel-Mosau (Niemcy)[9] Mercedes-Benz 7 min 2 s 63,981 km/h
Samochody wyścigowe (D):
2994 cm³[10] Henryk Liefeldt Austro-Daimler 6 min 48,6 s 66,176 km/h
990 cm³[10] Kapliński Fiat 509[1] 7 min 59,4 s
Motocykle (A):
1000 cm³ Miśkiewicz Harley-Davidson 8 min 54 s 50,562 km/h
350 cm³[10] Kustanowicz FN 9 min 40 s
Motocykle z wózkami (B):
1000 cm³ Zagórowski Indian 10 min 6 s 44,554 km/h
350 cm³ Zandowski FN 10 min 28 s

I Międzynarodowy Wyścig Tatrzański (1928)

[edytuj | edytuj kod]
Jan Ripper w wyścigowym Bugatti z nagrodami zdobytymi w 1928 roku, w tym Wielką Nagrodą Tatr (waza)

Po pierwszym wyścigu, Krakowski Klub Automobilowy zorganizował kolejną edycję 19 sierpnia 1928 roku już jako międzynarodowy wyścig otwarty[3]. Po raz pierwszy jako nagroda za najlepszy czas została ustanowiona przechodnia Wielka Nagroda Tatr – srebrna waza[3]. Przygotowania objęły m.in. wygładzenie nawierzchni, poszerzenie i wyprofilowanie zakrętów oraz budowę dwóch trybun, na mecie i tzw. Wancie[5]. Polskie Radio zamontowało w strefach widzów głośniki nadające informacje i muzykę z płyt[5]. Samochody były podzielone tym razem na kategorie samochodów sportowych i wyścigowych, dzielące się na klasy w zależności od pojemności silnika[b]. Samochody sportowe musiały odpowiadać przepisom międzynarodowym, osiągać odpowiednią wagę minimalną i być wyposażone m.in. w błotniki i zakrywany dach („budę”) oraz obsadzone przez odpowiednią dla klasy liczbę pasażerów, względnie zabierać balast po 60 kg[3]. Określono też czasy maksymalne przejazdu dla poszczególnych klas. W dniach 15–18 sierpnia można było odbywać treningi[3].

Zgłoszonych było 26 samochodów, wystartowały 22, w tym 5 wyścigowych[8]. Dwa samochody zderzyły się podczas treningu rano i nie wystartowały[5]. Zawody rozpoczęto o godzinie 14, przy dobrej pogodzie[5]. Jan Meyer dwukrotnie startował, prowadząc Fiata sportowego, a następnie wyścigowego[5]. Publiczność szacowano na ponad 6 tysięcy i prawie tysiąc samochodów[5].

Najlepszy czas uzyskał polski kierowca Jan Ripper na wyścigowym Bugatti (silnik 1500 cm³ z kompresorem) – 5 min 47,41 s, bijąc zarazem rekord trasy Henryka Liefelda[5]. Drugi był mistrz Polski Henryk Liefeldt na wyścigowym Austro-Daimlerze (3000 cm³) – 6 min 02,33 s, a trzeci Szwajcar Robert Vetterli, również na wyścigowym Bugatti – 6 min 17,37 s[8]. Otrzymali oni trzy nagrody w klasyfikacji ogólnej, ponadto przyznano zawodnikom nagrody za zwycięstwa w poszczególnych klasach[8]. Najlepszy z samochodów sportowych uzyskał piąty ogólny czas: Szwarcsztajn na Bugatti (3000 cm³ z kompresorem) – 6 min 28,18 s[5]. Z nagród przechodnich, Ripper otrzymał Wielką Nagrodę Tatr i puchar Automobilklubu Polskiego za najlepszy czas dnia oraz nagrodę Miasta Krakowa za najlepszy czas samochodu wyścigowego, a Szwarcsztajn nagrodę K.K.A. za najlepszy czas samochodu sportowego[8].

Zwycięzcy kategorii:[5][8]
Klasa (grupa) Kierowca Samochód Czas Średnia prędkość Uwagi
Samochody sportowe:
750 cm³ (H/I)[c] Jerzy Knapik Hanomag 10 min 21,16 s 43,467 km/h ustalony rekord
1100 cm³ (G) Jan Meyer Fiat 509 8 min 22,55 s 53,725 km/h rekord pobity
1500 cm³ (F) W. Bogucki Bugatti 9 min 20,30 s 48,188 km/h
2000 cm³ (E) Josef Veřmiřovský (Czechosłowacja)[d] Tatra 7 min 14,82 s 62,860 km/h rekord pobity
3000 cm³ (D) Stanisław Szwarcsztajn Bugatti 6 min 28,18 s 69,555 km/h rekord pobity
5000 cm³ (C) Witold Kellerman Stutz 7 min 38,12 s 58,936 km/h rekord pobity
Samochody wyścigowe:
1100 cm³ (G) Jan Meyer Fiat 8 min 25,41 s 53,421 km/h
1500 cm³ (F) Jan Ripper Bugatti 5 min 47,41 s 77,717 km/h ustalony rekord
3000 cm³ (D) Henryk Liefeldt Austro-Daimler 6 min 02,33 s 74,517 km/h rekord pobity
5000 cm³ (C) ks. Ferdinand Andreas Liechtenstein (Austria) Gräf & Stift 6 min 26,68 s 69,825 km/h ustalony rekord

II Międzynarodowy Wyścig Tatrzański (1929)

[edytuj | edytuj kod]
Stanisław Szwarcsztein w samochodzie Bugatti, 1929
Przed wyścigiem - rozładunek samochodu Bugatti, 1929

Drugi wyścig międzynarodowy odbył się 11 sierpnia 1929 roku, po raz pierwszy pod patronatem prezydenta Rzeczypospolitej[11]. Wystartowało 17 samochodów, sklasyfikowano 15[11]. Sam wyścig odbywał się w trudnych warunkach atmosferycznych, podczas burz. Kilka osób zostało porażonych piorunem[11]. Podczas wyścigu kierowca Gerhard na samochodzie Voisin rozbił się za Wodospadami Mickiewicza, a Romer na Alfa Romeo wypadł z trasy, lecz dojechał do mety poza klasyfikacją[11]. Dodatkowo samochód Mercedes Niemca hrabiego Arco-Zinneberga został rozbity podczas treningów w przeddzień wyścigu i nie wziął w nim udziału[11].

Najlepszy czas uzyskał ponownie Jan Ripper na wyścigowym Bugatti – 6 min 06,45 s, a drugi był ponownie Henryk Liefeldt na wyścigowym Austro-Daimlerze (mocniejszy model, niż w poprzednim roku) – 6 min 16,915 s[11]. Na skutek trudnych warunków, nie pobito rekordu trasy, aczkolwiek padły cztery rekordy kategorii[11].

Zwycięzcy kategorii:[11]
Klasa (grupa) Kierowca Samochód Czas Uwagi
Samochody sportowe:
1100 cm³ Florian Schmidt (Czechosłowacja) Amilcar 6 min 41,48 s rekord pobity
1500 cm³ Januszkowski Alfa Romeo 7 min 31,285 s rekord pobity
2000 cm³ Josef Veřmiřovský (Czechosłowacja) Tatra 6 min 58,51 s rekord pobity
3000 cm³ Harold Weinschenck (Austria) Tatra 6 min 44 s
5000 cm³ Malinowski Dodge 8 min 29 s
Samochody wyścigowe:
1500 cm³ Jan Ripper Bugatti 6 min 06,45 s
3000 cm³ Stanisław Szwarcsztein Bugatti 6 min 32,39 s
5000 cm³ Henryk Liefeldt Austro-Daimler 6 min 16,915 s rekord pobity

III Międzynarodowy Wyścig Tatrzański (1930)

[edytuj | edytuj kod]
Alfred Liptay w samochodzie sportowym Bugatti
Zwycięzca w 1930 roku Hans Stuck w wyścigowym Austro-Daimlerze
Maria Koźmianowa na trasie w samochodzie Austro-Daimler

III Międzynarodowy Wyścig Tatrzański odbył się 24 sierpnia 1930 roku[12]. Od tego roku wyścig stał się jednymi z zawodów Mistrzostwa Górskiego Europy[12]. Po raz pierwszy też wprowadzono nagrody pieniężne, w ufundowaniu których Krakowskiemu Klubowi Automobilowemu pomagały inne polskie automobilkluby[12]. Mimo to, zainteresowanie zawodników zagranicznych było umiarkowane, częściowo z powodu kolizji terminów z innymi imprezami[12].

Wyścig rozgrywano w międzynarodowych konkurencjach samochodów wyścigowych i sportowych oraz dostępnych tylko dla zawodników polskich kategoriach samochodów turystycznych i motocykli. Zgłoszono 20 samochodów i 13 motocykli, a ostatecznie wzięło udział 16 samochodów (4 wyścigowe, 9 sportowych i 3 turystyczne) oraz 12 motocykli[13]. Liczbę widzów szacowano na ponad 10 tysięcy i ponad tysiąc przybyłych samochodów[12]. Wśród zawodników brały udział dwie kobiety: Maria Koźmianowa na samochodzie Austro-Daimler i Janina Wrońska na motocyklu BSA[12].

Najlepszy czas osiągnął startujący po raz pierwszy austriacki kierowca Hans Stuck na wyścigowym Austro-Daimlerze (5 min 23,795 s), ustanawiając zarazem nowy ogólny rekord konkursu[12]. Drugi był Jan Ripper na Bugatti, bijąc swój rekord w kategorii samochodów wyścigowych do 1500 cm³ i zarazem poprzedni rekord konkursu. Czeski kierowca Schmidt na Amilcarze pobił natomiast ogólny rekord samochodów sportowych, osiągając czwarty czas zawodów. Z kierowców samochodów jedynie Henryk Liefeldt na Austro-Daimlerze nie ukończył wyścigu, gdyż omijając nieostrożnego widza, przy wychodzeniu z zakrętu, zaczepił o barierkę i uszkodził samochód[12]. Nie ukończył wyścigu z powodu wypadku także jeden motocyklista Tadeusz Głuchowski[13].

Hans Stuck zdobył m.in. przechodnią Wielką Nagrodę Tatr, nagrodę prezydenta Rzeczypospolitej za najlepszy czas dnia i nagrodę pieniężną 6000 zł[13]. Jan Ripper otrzymał po raz trzeci Nagrodę Miasta Krakowa za najlepszy czas dnia w kategorii wyścigowej, uzyskując ją tym samym na własność, oraz 2500 zł za drugie miejsce w kategorii wyścigowej[13]. Florian Schmidt otrzymał po raz drugi Nagrodę K.K.A. za najlepszy czas w kategorii sportowej i 5000 zł[13].

Zwycięzcy kategorii:[e]
Klasa (grupa) Kierowca Samochód Czas Szybkość średnia Uwagi
Samochody turystyczne:
3000 cm³ (D) Jan Chrząszcz Lancia 7 min 22,940 s 60,958 km/h ustalony rekord
Samochody sportowe:
1100 cm³ (G) Florian Schmidt (Czechosłowacja) Amilcar 6 min 13,445 s 72,298 km/h pobity rekord
2000 cm³ (E) Josef Veřmiřovský (Czechosłowacja) Tatra 6 min 28,030 s 69,580 km/h pobity rekord
3000 cm³ (D) Harold Weinschenck (Austria) Tatra 6 min 14,190 s 72,155 km/h pobity rekord
5000 cm³ (C) Gaston Marechal[f] Delage 6 min 56,780 s 64,782 km/h pobity rekord
Samochody wyścigowe:
1500 cm³ (F) Jan Ripper Bugatti 5 min 38,855 s 79,680 km/h pobity rekord
3000 cm³ (D) Maurycy Potocki Bugatti 5 min 58,585 s 75,296 km/h pobity rekord
5000 cm³ (C) Hans Stuck (Austria) Austro-Daimler 5 min 23,795 s 83,386 km/h pobity rekord klasy i ogólny konkursu
Motocykle:
350 cm³ (A) Jan Bathelt Chater Lea 7 min 06,550 s 63,298 km/h pobity rekord
600 cm³ (B) Stanisław Hołuj Rudge 6 min 38,950 s 67,677 km/h pobity rekord klasy i ogólny motocyklowy
Motocykle z wózkami:
pow. 600 cm³ (E) Tadeusz Damski BMW 7 min 19,540 s 61,428 km/h pobity rekord klasy i ogólny motocykli z wózkami

IV Międzynarodowy Wyścig Tatrzański (1931)

[edytuj | edytuj kod]
Adolf Szczyżycki na sportowym samochodzie Wikov, 1931 rok
Henryk Liefeldt w wyścigowym Austro-Daimlerze, 1931 rok

IV Międzynarodowy Wyścig Tatrzański odbył się 16 sierpnia 1931 roku, w takiej formule jak poprzednio[14]. Wyścig spotkał się z większym zainteresowaniem zawodników zagranicznych, których wystartowało 12, w tym najbardziej znany wówczas niemiecki kierowca Rudolf Caracciola[14]. Liczbę widzów szacowano na około 20 tysięcy i dwa tysiące przybyłych samochodów[14]. Komandorem zawodów był Bolesław Macudziński[14].

Wyścig rozpoczął się o godzinie 14 startem motocyklistów, następnie kolejno samochodów turystycznych, sportowych i wyścigowych. Udział wzięło aż 21 motocykli (sklasyfikowano 18) i 19 samochodów, w tym dwa turystyczne, osiem sportowych i dziewięć wyścigowych[14]. Jeden samochód turystyczny jechał ponadto poza konkursem, uzyskując jednak najlepszy czas tej kategorii. Trasa była śliska po całonocnym i porannym deszczu, co spowodowało niewielką liczbę pobitych rekordów, w tym brak pobicia najlepszego czasu zeszłych zawodów[14].

W ogólnej klasyfikacji zwyciężył Rudolf Caracciola na Mercedesie (5 min 29,870 s), bijąc także ogólny rekord samochodów sportowych. Drugi wynik uzyskał Niemiec Max von Arco-Zinneberg na wyścigowym Austro-Daimlerze (5 min 51,630 s), a trzeci, słabszy o jedynie cztery setne sekundy, Polak Stanisław Hołuj na wyścigowym Bugatti (były zawodnik motocyklowy)[14].

Zwycięzcy kategorii:[14]
Klasa Kierowca Samochód Czas Szybkość średnia Uwagi
Samochody turystyczne:
1500 cm³ Sroubek Praga 8 min 30,410 s 52,898 km/h ustalony rekord
3000 cm³ Bukowiecki Fiat 8 min 25,800 s 53,380 km/h
Samochody sportowe:
1100 cm³ Czechosłowacja Florian Schmidt Amilcar 6 min 30,570 s 69,129 km/h
1500 cm³ Czechosłowacja Szczyżycki Wikov 7 min 14,070 s 62,201 km/h pobity rekord
2000 cm³ Sumiński Alfa Romeo 7 min 29,830 s 60,122 km/h
3000 cm³ Bronisław Frühling Bugatti 7 min 01,030 s 64,128 km/h
5000 cm³ Hilczyński Ford 6 min 58,205 s 64,561 km/h
8000 cm³ Rudolf Caracciola Mercedes-Benz 5 min 29,870 s 81,850 km/h rekord klasy i ogólny samochodów sportowych
Samochody wyścigowe:
750 cm³ Szwajcaria Markiewicz Austin 7[15] 7 min 09,050 s 62,929 km/h ustalony rekord
1500 cm³ Stanisław Hołuj Bugatti 5 min 51,670 s 76,770 km/h
3000 cm³ László Hartmann Bugatti 5 min 53,935 s 76,285 km/h pobity rekord
5000 cm³ Max von Arco-Zinneberg Austro-Daimler 5 min 51,630 s 76,785 km/h
Motocykle:
350 cm³ Jan Bathelt Chater Lea 6 min 15,590 s 71,886 km/h pobity rekord
600 cm³ Republika Austriacka Schneeweiss Rudge 6 min 03,250 s 74,328 km/ pobity rekord klasy i ogólny motocyklowy
Motocykle z wózkami:
do 600 cm³ Hennel Royal Enfield 8 min 39,005 s 52,022 km/h ustalony rekord
pow. 600 cm³ Tadeusz Damski BMW 7 min 16,610 s 61,840 km/h rekord klasy i ogólny motocykli z wózkami

Zakończenie

[edytuj | edytuj kod]

Wyścig w 1931 roku był ostatnim Wyścigiem Tatrzańskim organizowanym na trasie do Morskiego Oka. Główny wpływ na to miał kryzys gospodarczy z początku lat 30., połączony z działaniami polskich władz, które wprowadziły w tym okresie podatki od luksusu i opłaty na Fundusz Drogowy od posiadania samochodów. Spowodowało to wielki spadek liczby sprzedawanych samochodów, jak również spadek liczby samochodów używanych w Polsce. W związku z tym duże firmy samochodowe nie dostarczały już nowych samochodów w celach reklamowych, zwłaszcza luksusowych sportowych marek, a niewielu prywatnych właścicieli było stać na zapewnienie odpowiednich samochodów do wyścigu[16]. Wyścig był również przedmiotem krytyki części publicystów pod kątem ochrony przyrody[17].

  1. Źródło: Bolesław J. Kachel: W Tatrach, „Przegląd Samochodowy i Motocyklowy” nr 22/1927, s. 22-23 (przy przeliczeniu ułamków zwykłych na dziesiętne), z uwzględnieniem dodatkowych informacji z B. J. K. Wielki wyścig tatrzański. „Szofer Polski”. s. 6-7.  oraz brzmienia imion i nazwisk zawodników według komunikatów automobilklubu i innych źródeł. Brak jest dostępnych informacji o zwycięzcach kategorii – podział według pojemności silnika w cytowanym źródle nie pokrywa się z kategoriami z regulaminu.
  2. Klasa I obejmowała grupy A (ponad 8000 cm³) i B (do 8000 cm³); klasa II: grupę C (do 5000 cm³); klasa III: grupę D (do 3000 cm³); klasa IV: grupę E (do 2000 cm³); klasa V: grupę F (do 1500 cm³); klasa VI: grupę G (do 1100 cm³); klasa VII: grupy H (do 750 cm³), I (do 500 cm³) i J (do 350 cm³) (Regulamin Międzynarodowego Wyścigu Tatrzańskiego organizowanego przez Krakowski Klub Automobilowy dnia 19 sierpnia 1928 roku).
  3. Marjan Krynicki: Międzynarodowy Wyścig Tatrzański s.417 błędnie podaje, że samochody Hanomag należały do klasy „do 1100 cm³”, a kolejne do klasy „1100 cm³”, gdyż według regulaminu, klasa H/I, w której startowały Hanomagi, obejmowała samochody o pojemności skokowej silnika do 750 cm³, a kolejna klasa G – do 1100 cm³ i tak dalej.
  4. Jako zawodnik była zgłoszona Fabryka Samochodów „Tatra”.
  5. Na podstawie Marjan Krynicki. Międzynarodowy Wyścig Tatrzański. „Auto”. Nr 9. IX, wrzesień 1930.  i Oficjalny komunikat z III Międzynarodowego Wyścigu Tatrzańskiego. „Auto”. Nr 9. IX, s. 5-8 wkładka, wrzesień 1930.  W przypadkach rozbieżności, podano wartości z komunikatu.
  6. Zawodnikiem był Jerzy Żochowski, kierowcą Gaston Marechal.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Wyścig Tatrzański. „RAdjo”. Nr 34. II, s. 3, 21 sierpnia. 
  2. a b Regulamin „Wyścigu Tatrzańskiego”. „Auto”. Nr 8. VI, s. wkładka, sierpień 1927. 
  3. a b c d e f g Regulamin Międzynarodowego Wyścigu Tatrzańskiego organizowanego przez Krakowski Klub Automobilowy dnia 19 sierpnia 1928 roku. „Auto”. Nr 7. VII, s. 4-6 wkładka, lipiec 1928. 
  4. a b c d e f g h i j Bolesław J. Kachel. W Tatrach. „Przegląd Samochodowy i Motocyklowy”. Nr 22. II, s. 21-23, wrzesień 1927. 
  5. a b c d e f g h i j Marjan Krynicki. Międzynarodowy Wyścig Tatrzański. „Auto”. Nr 9. VII, s. 413-418, wrzesień 1928. 
  6. a b (Zdjęcia z pierwszego w Polsce...). „Ilustrowana Kronika Tygodniowa Gazety Porannej”. Nr 34, s. 4, 22 sierpnia 1927. Lwów. 
  7. S. Radjo w Tatrach. „RAdjo”. Nr 34. II, s. 2, 21 sierpnia. 
  8. a b c d e f g Protokół z posiedzenia Gremium Komisarzy Sportowych „Międzynarodowego Wyścigu Tatrzańskiego”. „Auto”. Nr 9. VII, s. 3-5 wkładka, wrzesień 1928. 
  9. Wentzel-Mosau, Ernst Günther von. Mercedes-Benz. [dostęp 2020-06-20].
  10. a b c B. J. K. Wielki wyścig tatrzański. „Szofer Polski”. Nr 17, s. 6-7, 1 września 1927. 
  11. a b c d e f g h Marjan Krynicki. Międzynarodowy Wyścig Tatrzański. „Auto”. Nr 8. VIII, s. 8-11, sierpień 1929. 
  12. a b c d e f g h Marjan Krynicki. Międzynarodowy Wyścig Tatrzański. „Auto”. Nr 9. IX, s. 17-26, wrzesień 1930. 
  13. a b c d e Oficjalny komunikat z III Międzynarodowego Wyścigu Tatrzańskiego. „Auto”. Nr 9. IX, s. 5-8 wkładka, wrzesień 1930. 
  14. a b c d e f g h Marjan Krynicki. IV Międzynarodowy Wyścig Tatrzański. „Auto”. Nr 9. X, s. 7-10, wrzesień 1931. 
  15. Marjan Krynicki. Miniaturowe bolidy. „Auto”. Nr 10. X, s. 14, październik 1931. 
  16. Witold Rychter: Moje dwa i cztery kółka. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, s. 287-288, 311, 319, 365. ISBN 83-206-0341-2.
  17. Krzysztof Baraniak: Wyścig Tatrzański, czyli bitwa o Morskie Oko!. Tatromaniak.pl, 22 grudnia 2019.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]